Παρασκευή, Ιουνίου 20, 2008

Οταν η Ιατρική σηκώνει τα χέρια ψηλά (μέρος 1ο)


Λίγες μόλις μέρες μετά την εισαγωγή του σε νοσοκομείο της Μελβούρνης, ένας μεσήλικας άνδρας, βρέθηκε να πάσχει από καρκίνο του στομάχου με πολλαπλές μεταστάσεις και βαριά ηπατική ανεπάρκεια, που έκανε αδύνατη τη χημειοθεραπεία. Σε άρθρο της δημοσιευμένο σ'ενα απ'το εγκυρότερα ιατρικά περιοδικά, μιά νεαρή Ινδή γιατρός που εργάζεται ως ογκολόγος στο ίδιο νοσοκομείο αφηγείται τις συζητήσεις της με τον άρρωστο και τη γυναίκα του και τις αντιδράσεις των τελευταίων στις προσπάθειες της να τους εξηγήσει ότι καμιά θεραπεία δεν θα μπορούσε να ανακόψει την εξέλιξη της νόσου και ότι ο μόνος εφικτός στόχος ήταν η ανακούφιση του αρρώστου από τους πόνους και τα υπόλοιπα ενοχλήματά του.

"Μήπως χρειάζονται χρήματα γιατρέ? Θα κάνουμε ότι μας πείτε για να γίνει καλά. Εχουμε τρία μικρά παιδιά" σπεύδει να δηλώσει η γυναίκα του αρρώστου, λες και δεν είχε ακούσει καμιά από τις διευκρινήσεις που είχαν προηγηθεί.
Σε μιά από τις επόμενες συναντήσεις τους η γιατρός προτείνει διακριτικά στον άρρωστο:
"Τι θα λέγατε να γυρίζατε λίγο σπίτι? Ισως μερικές ώρες έξω από το νοσοκομείο σας κάνουν να νιώσετε καλύτερα."
Ενα χαμόγελο προσδοκίας σχηματίζεται στα χείλη του αρρώστου.
"Εχω βαθιά πίστη στο Θεό. Θα ήταν θαυμάσιο να πάω την Κυριακή στην Εκκλησία"
Η γυναίκα του όμως, μουρμουρίζει μουδιασμένα:
"Μα, δέν θα κάνει κι άλλες εξετάσεις? Ισως αν το συκώτι του πάει καλύτερα να μπορέσει να γίνει κάποια χημειοθεραπεία..."

Η συμπεριφορά αυτή του ζευγαριού φαντάζει οικεία σε κάθε έλληνα γιατρό. Φαίνεται ότι όταν η ιατρική σηκώνει τα χέρια ψηλά, οι άνθρωποι συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο, ανεξάρτητα από το ημισφαίριο του πλανήτη στο οποίο κατοικούν.
Τον περασμένο Ιανουάριο, η είδηση ότι ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος αποφάσισε να μην εισαχθεί σε νοσοκομείο, αλλά να παραμείνει στη ζεστασιά και τη γαλήνη του σπιτιού του προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση. Για ποιό λόγο άραγε αυτού του είδους οι επιλογές είναι τόσο σπάνιες στις μέρες μας?
Κυριότερος λόγος είναι η αλλαγή της στάσης του κοινού απέναντι στην προοπτική του Θανάτου. Παλιότερα ο θάνατος γινόταν αποδεκτός ως το αναπόφευκτο τέλος της ζωής. οι άνθρωποι πέθαιναν στο κρεβάτι τους τριγυρισμένοι από προσφιλή πρόσωπα. Σήμερα, όλο και περισσότεροι πεθαίνουν στο ψυχρό περιβάλλον των μονάδων εντατικής θεραπείας.
Στην αλλαγή αυτή στάσης καίρια υπήρξε η συμβολή των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Το μήνυμα που σε κάθε ευκαιρία εκπέμπουν είναι οτι δεν υπάρχουν όρια στις δυνατότητες της σύγχρονης ιατρικής και κατά συνέπεια, καμία αποτυχία δεν είναι δικαιολογημένη. Οταν κάτι πάει στραβά κάποιος άλλος φταίει και όχι η ιατρική: οι γιατροί που έδειξαν αμέλεια, το ΕΚΑΒ που καθυστέρησε να στείλει ασθενοφόρο, το γήπεδο που δεν είχε γιατρό, η μονάδα εντατικής θεραπείας που δεν διέθετε κρεβάτι, η γραφειοκρατία που εμπόδισε την έγκαιρη μεταφορά στο εξωτερικό.
αυτή η αντίληψη είναι τόσο εδραιωμένη, ώστε οι περισσότεροι γιατροί αναγκάζονται να συντάσσονται με αυτήν. Συνεχίζουν λοιπόν, τις προσπάθειές τους για τη διατήρηση των αρρώστων στη ζωή, ακόμα και όταν είναι βέβαιοι ότι θα αποβούν άκαρπες.
Οσοι δεν φροντίζουν να χαιδεύουν τ'αυτιά του κοινού, αναγνωρίζουν ευθαρσώς ότι η ιατρική έχει τα όριά της. Τι πρέπει λοιπόν, να κάνει ο γιατρός σάυτές τις περιπτώσεις?
Ο συγγραφέας Ισαάκ Ασίμωφ είχε πει:"Η ζώη είναι ευχάριστη.Ο θάνατος ειρηνικός. Είναι το πέρασμα από τη μιά κατάσταση στην άλλη που δημιουργεί την ενόχληση". Αυτή ακριβώς την ενόχληση καλείται να αμβλύνει ο γιατρός. Γιά να το επιτύχει, όμως, αυτό δεν αρκούν οι καλές προθέσεις. Απαιτούνται δεξιότητες και γνώσεις που μόνον η κατάλληλη εκπαίδευση μπορεί να προσφέρει.
Πριν από την άσκησή της στην ογκολογία, η Ινδή γιατρός που μας περιγράφει την ιστορία του Αυστραλού αρρώστου, είχε σπουδάσει ιατρική ηθική και επικοινωνία με τον άρρωστο.

Από τον Καθηγητή Θ.Μουντοκαλάκη, παθολογίας του Παν.Αθηνών

6 σχόλια:

enikolo είπε...

Ωραίο άρθρο!
Σχεδόν σοκάρει καθώς είναι λίγο ταμπού το θέμα .
Συμφωνώ στην εξάντληση της επιστήμης για να ανακουφίσεις έστω και ένα γραμμάριο πόνου από τον ασθενή, και συμφωνώ και στην ευθανασία. Διαφωνώ στην ψυχρή χρήση της επιστήμης και των μέσων για άσκοπη και αναίτια επιμήκυνση του μαρτυρίου...(ασθενή και συγγενών).
Με κάθε επιφύλαξη μέχρι να έρθει και η δική μου η ώρα...

Athanassios Ghikas ready to fly like an Eagle είπε...

Είχα καιρό να γράψω, και εδώ και στον stavraeto
Μετά τον Θάνατο του πατέρα μου δεν μούβγαινε τίποτα. ολα καθηλωμένα μέσα μου.
Το άρθρο αυτό λες και άνοιξε την τάπα της ψυχής μου γιατί κάπου κάποιες στιγμές τις βίωσα προσωπικά.
Είπα να μεταφέρω και σε σας το άρθράκι προσ προβληματισμό αλλά είναι και πολύ ανθρώπινο.
Το μέρος πρώτο υποδηλοί ότι έρχεται επί του προσωπικού το 2ο μέρος αλλά θέλω να ταξινομήσω λίγο τις σκέψεις μου.
Χαίρομαι που σου άρεσε Νικολό
Αλλά και η επιφύλαξή σου στο τέλος.
Μπορούμε να πούμε πάντως τις γνώμες μας για την ευθανασία, σαν ανθρώπινο δικαίωμα η μή.
Από την ανθρώπινη και από την επιστημονική σκοπιά.
Θρησκευτική και ηθική ακόμα γιατί όχι.
Μεγάλο θέμα!!!!

panagiota είπε...

Σακη μου καλησπέρα.
Πραγματικά μεγάλο θέμα ο επικείμενος θάνατος και η βοήθεια της ιατρικής.
Αλλά όλοι, μα όλοι μας πιστεύω πως το ίδιο θα φερόμασταν όταν θα βρισκόμασταν αντιμέτωποι με την "φυγή" του αγαπημένου μας προσώπου,θα ψάχναμε έστω και μια μικρή ελπίδα για να το κρατήσουμε κοντά μας...
Οσο για το θέμα της ευθανασίας σε ανθρώπους ανίατους ακόμα είμαι πολύ μπερδεμένη.Ο Ιησούς είπε "κανένας δεν μπορεί να πάρει ζωή αφού δεν μπορεί να δημιουργήσει,παρά μόνο ο Θεός".Εχω κάνει αρκετές ευθανασίες στα κατά καιρούς ζώα μου.Κι αυτά πλάσματα του ιδίου δημιουργού δεν είναι??? Μήπως μπορώ να δημιουργήσω ένα ζώο???
Σ αυτήν την διαφορά πάντα μπερδεύομαι...
Σημασία πάντως-κατ'εμέ-έχει πως ο θάνατος είναι το "πέρασμα" για την επόμενη ζωή.

Σε φιλώ, με εκτίμηση η συνοδοιπόρος Π.

Athanassios Ghikas ready to fly like an Eagle είπε...

Παναγιώτα Νικολό και συνοδοιπόροι.
Αυτα΄που θα γράψω εδώ αποτελούν ένα μέρος του μέρους 2 της πιό πάνω ιστορίας.

Παραμονή του θανάτου του γέρο Σταυραετού τον έχω μεταφέρει στην Κεντρική Κλινική Αθηνών, και ευχαριστώ τον Θεό που πρόλαβα και τον μετέφερα, από ένα Θεραπευτήριο ΙΚΑ κάπου στα όρια Κυψέλης με Πατήσια.
Οι αιματολογικοί του δείκτες μετά τη βαριά νεφρική ανεπάρκεια που έχει παρουσιάσει μία εβδομάδα τώρα, αρχίζουν πλέον να μην είναι συμβατές με τη ζωή. Διατηρέι όμως ακόμα την επαφή με την πραγματικότητα παρόλο που αρχίζει και χάνει την όρασή του. Δύσκολα αρθρώνει λέξεις (κι όταν προσπαθεί να πει κάτι δύσκολα τον καταλαβαίνεις) Η τελευταία όμως άισθηση που μας συντροφέυει μέχρι τέλους, η ακοή, λειτουργεί ακόμη.
Στο θάλαμο υποδοχής των εξωτερικών ιατρειων ο γιατρός με καλεί μέσα.
Από που είσαι τι σου είναι ο ασθενής κλπ, ωραίος τύπος ο γιατρός και νέος στην ηλικία. Κοιτάει σκεφτικός τις τελευταίες εξετάσεις και μένει μάλλον έκπληκτος. Με ρωτάει
" Επικοινωνεί με το περιβάλλον ο Πατέρας?" του λέω
"Ακόμα ναι"
"Πάμε λίγο έξω μου λέει"
Στο διάδρομο:
" πες μου τί θέλεις να του κάνω?"
του απαντώ σχεδόν αμέσως
"Γιατρέ είμαστε συνάδελφοι και μιλάμε την ίδια γλώσσα. Δεν υπάρχει μέλλον για τον πατέρα και το ξέρουμε και οι δύο. Νομίζω δεν ωφελει να τον κρατήσουμε στη ζωή μερικές ώρες η μέρες πάρα πάνω"
(Μπορούσε να το κάνει με τεχνικές όπως αιμοκάθαρση, διασωληνώσεις από παντού ώστε να τρέφεται σε περίπτωση που έπεφτε σε κώμα κλπ κλπ)
Μου ΄λεει
"Τι δλδ μου ζητάς ευθανασία?
" Οχι γιατρέ για όνομα του Θεού του λέω!! Μόνο ΄κανε ότι μπορείς να αισθάνεται άνετα αυτές τις τελευταίες του ώρες, ώστε να περάσει ειρηνικά στην αντιπέρα όχθη. Ας έχει ένα ειρηνικό τέλος."
"Κατάλαβα μου λέει" και δίνουμε τα χέρια.
Ο Πατέρας μετακομίστηκε στην ΜΕΘ (Μονάδα Εντατικής Θεραπείας) της Κλινικής μετά από λίγο. Επιτρεπόταν μόνο 5 λεπτά παραμονής το πρώι και άλλα τόσα το βράδυ επισκεπτήριο. οι γιατρόι ήταν όλοι εκεί δίπλα. Το περιβάλλον φωτεινό και καθαρό. Σε ένα ειδικό χώρο χωρίς καλώδια σε άνετο κρεβάτι του έπιασα το χέρι και κούνησα το δικό μου σε ένα τελευτάιο αντίο. Με χαιρέτησε με ένα κούνημα του κεφαλιού του .
Το απόγευμα έδωσα τον χρόνο του επισκεπτηριόυ μου στη Μητέρα που τον είδε για τελευτάια φορά και εκείνη(ευτύχώς είχε ακόμα τις αισθήσεις του)αλλά και σε άλλους συγγενεις, που έμπαιναν ένας ένας.
Το πρωί γύρω στις 6,45 χτύπησε το τηλ. Από την αναγνώριση κατάλαβα από που ήταν και τι θα ακόυσω.

Δεν ήμουν δίπλα του όταν πέταξε, γιατί για προσωπικόυς λόγους δεν μπορόυσα να τον περιθάλψω στο σπίτι ώστε ναμαι δίπλα του.
Με διαβεβαίωσαν ότι έφυγε ήσυχα, παρόλο που το τελευτάιο είναι σαν ένα μικρό σαράκι που με τρώει και δε θα το ξεχάσω ποτέ.

(Κλείνω με ένα δάκρυ να κρέμεται από τα μάτια μου, παρόλα αυτά σας ευχαριστώ που μου δόθηκε η ευκαιρία να σας πω τη μικρή αυτή ασήμαντα ανθρώπινη ιστορία, με αφορμή το μεγάλο αυτό ιατρικό/ηθικό θέμα)

Fevos Man είπε...

Φιλε Σακη,

Δεν μπορω να ισχυριστω οτι καταλαβαινω τι περνας...Επισης, πιστευω οτι τα τυπικα λογια λιγο βοηθουν σε τετοιες περιπτωσεις.

Θελω απλα να εκφρασω το θαυμασμο μου για σενα, που βρισκεις το θαρρος και την ψυχραιμια να κοιταξεις καταματα τη θλιψη σου και να τη μοιραστεις μαζι μας.

Εχεις καρδια πολεμιστη φιλε μου- δε σε βαζει τιποτα κατω.

Πιστευω πως καποιος μεγαλος αητος που θα πεταει εκει ψηλα, πρεπει να ειναι πολυ περηφανος.

Athanassios Ghikas ready to fly like an Eagle είπε...

Κουτάβι καλέ μου φίλε
Χαίρομαι που σε ξαναβρίσκω μετά από πολύ καιρό.
Αν δεν κάνω λάθος π΄ρπει να είχες χαθεί για ένα διάστημα. Ελπίζω για καλό (τα σχέδια της φυγής σου ευοδώθηκαν τελικά?)

Γιά τα υπόλοιπα που έγραψες για μένα, ένα μεγάλο Ευχαριστώ δεν φθάνει...